Ιστορία

Έως και το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, τα κύρια μέσα θεραπείας των ανθρώπων ήταν τα βότανα. Ως θεραπευτική αγωγή, τα βότανα, έχουν χρησιμοποιηθεί από όλους τους πολιτισμούς της γης.

Ασκληπιός 

Στην Ελλάδα, ο Ασκληπιός με τα «φαρμακοτριβεία» του και τα «υγιεινοθεραπευτήριά» του θεοποιήθηκε με περισσότερα από 340 Ασκληπιεία κατά τον 6ο π.Χ. αι. Δάσκαλός του θεωρείται ο Κένταυρος Χείρων που ζούσε στην περιοχή του Πηλίου όπου ακόμη και σήμερα υπάρχουν άφθονα φυτά και βότανα.

Γαληνός 

Ο Γαληνός, χρησιμοποίησε και συνδυασμούς βοτάνων, διότι όπως υποστήριζε, με τα απλά βότανα, αρκετές φορές, δεν θεραπεύονται «αι παρά φύσιν διαθέσεις».

Ιπποκράτης 

Ο Ιπποκράτης, δίκαια ονομάστηκε πατέρας της ιατρικής αφού την απάλλαξε από τις δεισιδαιμονίες. Μας άφησε κληρονομιά 236 φυτικά φάρμακα, αρκετά από τα οποία αποτελούν τη βάση πολλών σύγχρονων φαρμάκων.

Αριστοτέλης 

Ο Αριστοτέλης, ανάμεσα σε όλα του τα βιβλία, έγραψε και δύο συγγράμματα «περί φυτών».

Θεόφραστος

Ο Θεόφραστος, ο πατέρας της βοτανικής, στα εννιά βιβλία του «περί φυτών ιστορίας», περιγράφει τα φυτά και τις φαρμακολογικές τους ιδιότητες.

Διοσκουρίδης 

Ο Διοσκουρίδης, ο διασημότερος φαρμακολόγος της αρχαιότητας, στο έργο του «περί ύλης ιατρικής» δηλαδή των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην ιατρική, μελέτησε περίπου 500 φυτά και τη δράση τους στις διάφορες ασθένειες του ανθρώπινου σώματος.

Σήμερα πλέον, καθώς η επιστήμη επιστρέφει στην έρευνα των θεραπευτικών ιδιοτήτων των φυτών και των βοτάνων, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται σ’ αυτά ως κύρια ή επικουρικά θεραπευτικά μέσα.

Καθώς λοιπόν η ζήτηση βοτάνων αυξάνεται ολοταχώς, και κατόπιν του αιτήματος πολλών παλιών και νέων πελατών μας, αναφέρουμε κάποια από τα αρωματικά φυτά και βότανα που καλλιεργούμε βιολογικά στο κτήμα μας με σκοπό να σας βοηθήσουμε περισσότερο στην αναζήτησή σας. 

Στις άμεσες βλέψεις μας είναι, και μέχρι το τέλος Αυγούστου, αυτός ο κατάλογος να αυξηθεί με 30 περίπου νέα είδη και μείγματα βοτάνων.

Ευχαριστούμε για την στήριξή σας και σας ευχόμαστε να είστε πάντα υγιείς!

Από την εφημερίδα Καθημερινή:
 

Από τους προκλασικούς ακόμη χρόνους, οι ιατρικές γνώσεις καταγράφονται από τους Έλληνες συγγραφείς, με αποτέλεσμα να έχουν δοθεί Ελληνικά ονόματα σε πολλά είδη φυτών, σε φαρμακευτικές μορφές που έχουν επικρατήσει μέχρι σήμερα: χειρώνιον, αχιλλεία, αρτεμισία, ηράκλεια, κενταύριον, σφαιρία του Διοσκουρίδου, αποτελούν όρους πολλών ευρωπαίων

φαρμακοποιών. Είναι γνωστό ότι η προϊπποκρατική περίοδος χαρακτηρίζεται από την λειτουργία των Ασκληπιείων και την άσκηση του θεραπευτικού λειτουργήματος από τους Ασκληπιάδες. Προγενέστερος και μυθικός θεραπευτής ήταν ο Μέλαμπους, το φάρμακο που έδινε ήταν ο ελλέβορος που μετονομάστηκε μελαμπόδιον.
Απ’ τον 5^ο π.Χ. αι. ξεκινά η Ιπποκρατική περίοδος. Στο Ιπποκρατικό σώμα έχουν καταγραφεί 236 φυτικά φάρμακα. Αμέσως μετά τον Ιπποκράτη ανέτειλε η φήμη του  Αριστοτέλους και του μαθητή του Θεόφραστου οι οποίοι έθεσαν τα θεμέλια της φυσιογνωσίας. Δύο παραδείγματα δείχνουν την πληρότητα των συνταγών της κλασικής αυτής περιόδου: «Κέδρου πρίσματα λεία ομού μίξαι, διείς δε εν μελικρήτω κατάπλασμα ποιείν, κατάπλασσε» και «του μάδου της ρίζης τρίβων εν οίνω ευώδει και του δαύκου πίνειν δίδου πρωί νήστι».

Ελληνιστικοί χρόνοι

Με τα χρόνια, όμως, κέντρο της ιατρικής επιστήμης και γενικά όλης της επιστημονικής σκέψεως κατέστη η Αλεξάνδρεια, η πρωτεύουσα της πτολεμαϊκής Αιγύπτου, όπου κάθε ιατρός έπρεπε να μετεκπαιδεύεται. Η αίγλη της Αλεξανδρινής σχολής διατηρήθηκε μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση της Αιγύπτου και κατά την Βυζαντινή περίοδο. Αποκαλυπτικό της επιστημονικής και φιλοσοφικής υπεροχής της ελληνιστικής Αλεξάνδρειας και της θέσεως της ιατρικής κατά τους χρόνους εκείνους είναι το τροπάριο της Αγίας Αικατερίνης: « Αυτή πάσαν παιδείαν Ελληνική και Ρωμαϊκήν άκρως εγγυμναθείσα, Ομήρου και Βεργιλίου των ρωμαίων μεγάλου ποιητού, Ασκληπιού τε και Ιπποκράτους και Γαληνού των ιατρών… , υμήν δε αλλά και πάσαν  λέξην γλωσσών μεμαθηκυία»
Η άνθηση της ιατρικής στην Αλεξάνδρεια είχε αποτέλεσμα την διαδοχική ίδρυση σχολών, όπως των δογματικών και των εμπειρικών. Την ίδια εποχή έδρασαν και οι Ριζοτόμοι που ήταν βοτανοσυλλέκτες προμηθευτές των ιατρών. Ο διασημότερος αυτών, ο Κρατεύας ο Β’ , ιατρός του Μιθριδάτη, που συνέταξε το «Ριζοτομικόν» και φαρμακολογία όμοια με το έργο του Διοσκουρίδη.
Άλλοι σημαντικοί βοτανολόγοι των ελληνιστικών χρόνων ήταν ο Διοκλής, ο Νίκανδρος και ο Ανδρόμαχος. Το έργο τους σώζεται αποσπασματικά σε νεώτερα εγχειρίδια.

Διοσκουρίδης

Πρύτανης των φαρμακογνωστών ο Διοσκουρίδης συνέγραψε δύο κύρια έργα: το «Περί ιατρικής ύλης» σε πέντε βιβλία και το «Περί απλών φαρμάκων» σε δύο βιβλία. Στο πρώτο του έργο καταγράφονται 600 περίπου φυτικά φάρμακα με την προέλευση και τις χρήσεις των. Με το δεύτερο ο Διοσκουρίδης προσπαθεί να αντιδράσει κατά της πολυφαρμακίας. Αμφότερα περιλαμβάνουν όμως και σύνθετα φάρμακα, όπως τα παραδείγματα που θα μας απασχολήσουν. Ο «αρωματίτης οίνος», φάρμακο αρωματικό και ανώδυνο, συνίσταται από χουρμάδες (φοίνικες), ασπάλαθο, αρωματικό κάλαμο, κελτική νάρδο, γλέυκος γλυκό. Αφήνεται το όλον να ζυμωθεί επί σαράντα ημέρες. Στη συνέχεια προστίθενται αρωματικός κάλαμος, φου (είδος βαλεριανής), κόστος, συριακή νάρδος, κασσία, κρόκος, άμωμο, άσαρο και ολοκληρώνεται η ζύμωση. Τα δύο είδη νάρδου (βαλεριανής) ήταν από τα περισσότερο χρησιμοποιούμενα αρωματικά φυτά των αρχαίων και αποτελούσαν συνηθισμένα συστατικά Των αντίδοτων.
Ειδικό φάρμακο του Διοσκουρίδη είναι ο οίνος σκίλλης του οποίου περιγράφεται η Παρασκευή. Κομμένη η σκίλλα ξηραίνεται, τυλίγεται σε ύφασμα και εμβρέχεται επί τρίμηνο σε γλεύκος καλό. Εναλλακτικός τρόπος είναι η εμβροχή της σκίλλας επί έξι μήνες στο γλεύκος, οπότε επιτελούνται συγχρόνως η εκχύλιση του φυτού και η ζύμωση του γλεύκους. Περισσότερο γνωστό σκιλλιτικό σκεύασμα, που έφθασε μέχρι τη σημερινή εποχή, είναι το σκιλλιτικόν όξος.  Το φυτικόν προϊόν εμβρέχεται σε ξύδι επί εξήντα ημέρας με το δοχείο εκτεθειμένο στον ήλιο. Προσοχή, η σκίλλα είναι καρδιοτονωτικό φάρμακο που μόνο ο γιατρός μπορεί να συστήσει.  Και μία λαογραφική συνήθεια που έφθασε μέχρι την εποχή μας: Τελειώνει ο Διοσκουρίδης για τη Σκίλλα: «έστι δε και αλεξιφάρμακον όλη προ των θυρών κρεμαμένη». Ποιο σπίτι δεν κρεμά μια σκιλλοκρεμμύδα στην πόρτα του την πρωτοχρονιά;
Ο μεγάλος εξάλλου Γαληνός θα συνταγογραφήσει σε παρόμοιο πλαίσιο: «προς σαληνικούς κισσού λευκού των κορύμβων δίδου κόκκους και καταπιείν και οξύμελη επιπίνειν».

Του Σκεύου Φιλιάνου, ομότιμου καθ. του Παν. Αθηνών

Από άρθρο της Καθημερινής 12/10/97